- 1 Վ. Ի. Լենին, Երկեր, հատ. 23, էջ 235։

- 2 А. В. Амфитеатров , Армянский вопрос, СПБ, 1906, Էջ 43։

- 3 А. С. Брусалимский , Внешняя политика и дипломатия германского империализма в конце XIX века, М., 1951, Էջ 198

- 4 «Die Grosse Politik der Europaischen Kabinette», 1871—1914, Բեռլին, Հատ. XII (I), փաստաթուղթ №2904։

- 5 Նույն տեղում, փաստաթուղթ 2903։

- 6 Տե՛ս Георг Хальгартен , Империализм до 1914 г. (перевод с немецкого), М., 1961, էջ 30 :

- 7 Տես G. W. Наllgагtеո   Imperialismus vor 1914, Munchen, 1951, Bd. I. էջ 268:

- 8 «Kolnische Zeitung», von 13 Januar 1903: Մեջբերված է G. W. Hallgarten-ի. նշվաձ գրքից։ Bd. I, Էջ 503։

- 9 Бернгард Бюлов , Воспоминания, М.—Л., 1935, Էջ 128,132

- 10 «Записки германского крон-принца», М.—Л., 1923, Էջ 19

- 11 «Le Rire» 1898, նոյեմբերի 28,

- 12 К. Helfferich , Die deutsche Turkenpolitik, 1921, էջ 11

- 13 Տե՛ս «British Documents on the Origins of the War», 1898—1914, հատ. X. փաստաթուղթ N#478

- 14 Պ, Ռորրախի այդ ելույթը գրի էր առնվել րեռլինում ռուսական ռազմական գործակալ Բաղարովի կողմից, և որպես գաղտնի զեկույց ուղարկվել Պետրբուրգ՝ ռուսական բանակի գլխավոր շտաբին։ Տե՛ս Центральный государственный военно-исторический архш ЦГВИА), ф. 2000с, on. 1, Д. 973, л. 110.

- 15 Տե՛ս П. Рораx, Война и германская политика, Петроград, 1915, էջ 62.

- 16 Sb u ЦГВИА, ф. 2000 с, on. 1, д. 973, л. 115.

- 17 Այդ գրականությունից կարելի է նշել. A. Sргеngег, Babylonien, das reichste Land der vorzeit und das lohnendste Kolonisationsfeld fur die Gegenwart, Heidelberg, 1886; E. Sachau , Reise in Syrien und Mesopotamien, Leipzig. 1883; E. Sасhau. Am Euphrat und Tigris, Reisenotizen Leipzig, 1900; M. Oppenheim , Vom Mlttelmeer zum Persischen Golf, Berlin, 1898; H. Grothe, Die Bagdadbahn und das schwabische Bauernelemente in Transkaukasien und Palastina, Gedaken zur Kolonization Mesopotamiens, München, 1902.

- 18 Տե՛ս  A. Sprenger , նշվ. աշխ., էջ 265։

- 19 Պ. Ռորրախի այդ Հայտարարությունը տպված է եղել ֆրանսիական « Temps» հանրահայտ թերթում, որաեդից և այն արտատպվել է Թիֆլիսում Հրապարակվող «Кавказское Слово»  ի 1916 թ. ապրիլի 13-ի համարում։

- 20 Տե՛ս ЦГВИА, ф. 2000 с., ОП. 1, Д. 973, ЛЛ. 110—115.

- 21 Նույն տեղում, թ» 115։

- 22 «Междупародные отношения в эпоху империализма. Документы из архивов царского и временного правительства», М.—Л., 1931, серия III, т. I, էջ 119:

- 23 Պադաքյան, Հայ Գողգոթան, Վիեննա, 1922, էջ 33

- 25 Տե՛ս ՀՍՍՌ ՊՊԿԱ, ֆ. 57, ղ. 734, թ. 6։

- 26 «Echo de Paris», 1916, № 11563, ՛նաև՝ ЦГИА Грузинской ССР, ф. 520, on. I, д.? 4, л. 123.

- 27 Տե՛ս «British Documents on the Origins of the War», X, փասաաթուղթ 478։

- 28 Տե՛ս «Կոչնակ», Նյու-Ցորք, 1915, 2 Հոկտեմբերի N# 40, էջ 862 — 863

- 29 Вratter . Die Armenische Frage, ԲեոլիՆ, 1915։

- 30 Մեջբերված է «Le traitement des Arméniens dans l'Empire Ottoman (1915 1916)» գրգից  Փարիզ 1916 էջ 113

- 31 Տե՛ս  Friedrich Nauman , Membre du Reichstag, L'Europe centrale, Փարիզ,. Հատ. I

- 32 Տե՛ս «Մշակ», 1915, 22 սեպտեմբերի, № 207, էջ 1։

- 33 « Mémoires de I'ambassadeur Morgenthau», էջ  320-321