Հ Ա Տ հ ՚Լ ք>Ո14» 4 ? Ա Ր Տ հ Ը 1 1 Դ Ր Ո Ի ^ 3 1 1 ե Կ Ա Պ ե Ր Ը X V I I Դ 1 է Ր Ո Ի |ք  
Մ Մ. հԱՅԱՏՐՅԱՆ  
Մոսկվայոէմ 1938 թ- ապրիլին կազմակերպվեց ցուցահանդես, նվիրված ականավոր աշ- 
ֆւարՀալյետ Մ ի կլո է խ ո ֊Մ ա կլա յի մահվան 50 - ր դ տարելիցին, նրա ուսումնասիրած Նոր Պ՚վինեա  
կղգու աշխարհագրական տ ե ղ ադր ո ւթյ ո ւ Նր ներկայացնելու նպատակով ցուցադրված էին մի քանի  
պարտեղներ! որ րնդօրինակել էին ոուս քարտեգ ադե տներր տարրեր բնադրերիցւ Այդ քարտեգ- 
ների շարքում էր նաև »Աշխարհի գլոբուսի Պ ատկերացույցա\ վերնադիրր կրող կիսադնդերի ք ա ր ֊  
"ՐՒ բնագիրր ուներ 93՝)Հ128 пи մակերես։ Խոշոր մակերես դրավելու պատճառով ցու- 
ցադրման համար կիսադնդերի այդ էստամպի փոխարեն օդտադործել էին նրա փոքր լուսանկա֊  
րրւ Այղ բարտեգր աոաքին անդամ Հրատարակվել էր Ա մս ւ*եր դամո ւմ, Ռուսաստանի կայսր Պե տ - 
ՈՈ11 1-ի կողմից տպագրության դորքի լիագոր նշանակված Ւոհան Տեսինդի ժամանակ /1699 թ-)է  
ւ՚սւկայն այդ հրատարակությունից և ոչ մի օրինակ չէր պահպանվել։ Պ ա տկ երացո ւ յ ց ր հետագա֊  
ւում վերահրատարակվել էր 1707 թ. Մոսկվայոէմ, 3. Օրյուսի տնօրինության օրոք. Պատկերա- 
ցույցի երրորդ և վերքին հրա տարակութ յունր տեղի Էր ունեցել Մոսկվայոէմ 1/13 թ., նոր ստեղծ- 
ված տպարանում, " ր ի տնօրենն Էր Աքլրիան Սքււնեբեկի մոտ վիմագրություն սովորած Վասիլի  
'»իպ րի ան ովր ւ  
Ռուս պատմարաններր գտնում են, որ աՄոսկովյան պետության ամրապնդոէմր 1596 —  
]613 թթ. ճգնաժամից հետո և Սիբիրր բնակեցնելու XVII դարի ծրագիրր, ապա տնտեսական ու  
կուլտուրական կապերի րնդլայնումր արևմուտքի հետ, ռուսների մեք մեծ հետաքրքրություն  
ձււոաքաբրին դեպի օտար երկրների աշխարհագրական ու քարսւեգ ագրական հրատարակություն- 
1՚երր։ Բոլոր լավ աշխ ա տանքն եր ր ք որ լույս Էին տեսել արևմտյան Եվրոպա յում, XVI գարի վեր- 
քում և XVII դարի րնթացքում թարգմանվեցին ռուսերեն»*։  
Միկլուխո-Մակլայի մահվան 50-րդ տարելիցին նվիրված հոդվածում քարտեգագիր Վ. Բրի- 
լիան ւոր անդրադարձել Էր ցուցահանդեսի քարտեգ ներին, րացահայտելով նրանց նշան ակո ւթյ ունր.  
այդ հու/վս. ծում րնդգծված Էր, որ а ցուցահանդեսում ընդհանուրի ուշադրոէթ յունն իր վ ր 
ա 
Էր  
կեն տ րոնացրե լ Աշխարհի դլորուսի Պատկերացույց քարտեգի շքեղ ձևավորում ր... համենայն  
•դեպս մեր աոքև ներկայացված էր կիսագնդերի պա տկերր, որ շէր գիքում ժամանակակից լավա- 
գույն օրինակներին»-. Նկատի առնելով, որ Պատկերացույցն րնդօրինակոլթ յոլն է մի անհայտ  
բնագրից, հոդվածագիրր հաստատել էր, որ աւն ժամանա կ առուս քարտեգագիրներր, հավակնոլ.  
Ր(Ուն չունենալով նորույթներ և ինքնուրույն ձևի պատկերացումներ ստեղծել, ձեռնհաս էին քար- 
տեղների համար րնտրել օտարների (քարսւեղների — Մ. Խ •) այն տեսակներր, որոնք գտնվում  
էին գիտության ժամանակակից մակարդակի վրա և քանա սիրութ յամ բ դրանք րնդօրինակում  
է ի ն » * ,  
Կիսագնդերի այդ քարտեգր ուսումնասիրության նյութ ծառայեց, նպատակ ունենալով որոնել  
1 րա բնակիրր, պրոֆ. Ս. Ֆելր կարծիք հայտնեց, որ աԿիպրիանովի կողմից լույս րնծայած  
քարտեղներր վերահրատարակություններ են գլխավորապես հոլանդական քար տեգ ների, փոխա- 
դրելով միայն ռուսաց լեգվի տրանսկրիպցիան և հնարավոր սրբագրության ենթարկելով այն'  
•ա ո կա գրական ու վիճակագրական տվյալների հ ամա ձայն а 4 , Սակայն հեղինակր կոնկրետ հի- 
շատակություն չունելւ րնդօրինս. կված քարտեգի բնագրի վերաբերյալ, որոշ գիտնականներ պտրր- 
տեցին Հոլանդիայի այն ժամանակների ՜սկանավոր քարտեգա գետների ատլասներր, գտնելու  | 
            | 
            | 
         
        
          |   | 
            | 
            | 
         
        
          |   | 
            | 
            | 
         
        
          |   | 
            | 
            | 
         
        
          |   | 
            | 
            | 
         
        
          |   | 
            | 
            | 
         
        
          |   | 
            | 
            | 
         
        
          |   | 
            | 
            | 
         
        
          |   | 
            | 
            | 
         
        
          |   | 
            | 
            | 
         
        
          |   | 
            | 
            | 
         
        
          |   | 
            | 
            | 
         
        
          |   | 
            | 
            | 
         
        
          |   | 
            | 
            | 
         
        
          
  | 
          
  | 
          
  | 
         
       
        |